రామునినుండి మనం నేర్చుకోవలసిన గుణాలు : వినయము, మాటాడుట
(శ్రీభాష్యం అప్పలాచార్యులవారి తత్త్వదీపికా వ్యాఖ్యనుండి)
బుద్ధిమాన్ మధురాభాషీ పూర్వభాషీ ప్రియంవదః |
వీర్యవాన్నచ వీర్యేణ మహతా స్వేన విస్మితః ||
(అయోధ్యాకాండ తొలి సర్గ)
రాముడు ప్రశస్తమైన బుద్ధి కలవాడు. లోకులందరూ ఎట్లు సుఖముగా ఉందురా అని సర్వదా ఆలోచించెడివాడు. అట్టివాడు బుద్ధిమంతుడు. శ్రీరాముడు మధురభాషి. మాటాడినప్పుడు ఎదుటివారి చెవులకు వినవలెనని అనిపించునట్లు , మనసునకు వెగటు కలుగనట్లు మాటాడువాడు. శ్రీరాముడు పూర్వభాషి , గొప్పవాడు. తక్కువవాడు అని ఆతనికి తెలియదు. ఎవరు తన వద్దకు వచ్చిననూ వారిని తానే ముందుగా పలకరించి మాటాడెడివాడుట. ఆతడు ప్రియంవదుడు. మనసుకు నచ్చునట్లు మాటాడెడివాడు. ఏమియూ చేతకానివారు అట్లు ఉందురని అనుకుందురేమో? కాని రాముడు వీర్యము కలవాడు. అనగా ఎంతటి మనసును చెడకొట్టు సన్నివేశములోనైననూ చెదరని మనసు కలవాడు. ఆతని పరాక్రమమును చూసి ఎంతటి గొప్పవారు అయిననూ కలత చెందెడివారు. ఇట్టి శక్తి చాలామందికి ఉండును. కాని అట్టి శక్తి కలుగగనే గర్వము కలుగును. దానిచే ఇతరులను తక్కువగా చూడవలెనని అనిపించును. కాని రాముడు తాను ఎంత శక్తిమంతుడు అయిననూ గర్వపడెడివాడు కాదుట. వినయము తరుగక , చెదరక ఉండెడివాడు. శక్తితోబాటు గర్వము కలుగుట మానవుని క్రిందకు దిగజార్చును.
శంకరవాణి 