గుర్వష్టకం

శంకరస్తోత్రాలు : గుర్వష్టకం

శరీరం సురూపం తథా వా కళత్రం 
యశశ్చారు చిత్రం ధనం మేరుతుల్యమ్ |
మనశ్చేన్న లగ్నం గురోరంఘ్రిపద్మే 
తతః కిం తతః కిం తతః కిం తతః కిమ్ || 1 ||

అందమైన శరీరము , సుందరియగు భార్య , గొప్ప కీర్తి , మేరుపర్వతము(బంగారుకొండ)తో సమానమైన ధనము ఉన్ననూ గురువు యొక్క పాదపద్మములయందు మనస్సు లగ్నము కానిచో ఏమి ప్రయోజనము?

కళత్రం ధనం పుత్రపౌత్రాది సర్వం 
గృహం బాంధవాః సర్వమేతద్ధి జాతమ్ |
మనశ్చేన్న లగ్నం గురోరంఘ్రిపద్మే 
తతః కిం తతః కిం తతః కిం తతః కిమ్ || 2 ||

భార్య , ధనము , పుత్రులు , పౌత్రులు , ఇల్లు , బంధువులు మొదలైనవన్నీ ఉన్ననూ గురువు యొక్క పాదపద్మములయందు మనస్సు లగ్నము కానిచో ఏమి ప్రయోజనము?

షడంగాదివేదో ముఖే శాస్త్రవిద్యా 
కవిత్వాది గద్యం సుపద్యం కరోతి |
మనశ్చేన్న లగ్నం గురోరంఘ్రిపద్మే 
తతః కిం తతః కిం తతః కిం తతః కిమ్ || 3 ||

ఆరు అంగములతో కూడిన వేదములు , శాస్త్రములు , గద్య-పద్యములు , రచించగల కవితాశక్తి ముఖమునందున్ననూ గురువు యొక్క పాదపద్మములందు మనస్సు లగ్నము కానిచో ఏమి ప్రయోజనము?

విదేశేషు మాన్యః స్వదేశేషు ధన్యః 
సదాచారవృత్తేషు మత్తో న చాన్యః |
మనశ్చేన్న లగ్నం గురోరంఘ్రిపద్మే 
తతః కిం తతః కిం తతః కిం తతః కిమ్ || 4 ||

విదేశములలో సన్మానము లభించినది , స్వదేశమున కీర్తి ఏర్పడినది , సదాచార సంపన్నుడు నాకంటే వేరొకడు లేడు. అయినా గురువు యొక్క పాదపద్మములందు మనస్సు లగ్నము కానిచో ఏమి ప్రయోజనము?

క్షమామండలే భూపభూపాలబృందైః 
సదా సేవితం యస్య పాదారవిందమ్ |
మనశ్చేన్న లగ్నం గురోరంఘ్రిపద్మే 
తతః కిం తతః కిం తతః కిం తతః కిమ్ || 5 ||

భూమండలమునందలి రాజులందరిచే సేవింపబడు పాదపద్మములు కలవాడైననూ మనస్సు గురువు యొక్క పాదపద్మములందు మనస్సు లగ్నము కానిచో ఏమి ప్రయోజనము?

యశో మే గతం దిక్షు దానప్రతాపాత్
జగద్వస్తు సర్వం కరే యత్ప్రసాదాత్ |
మనశ్చేన్న లగ్నం గురోరంఘ్రిపద్మే 
తతః కిం తతః కిం తతః కిం తతః కిమ్ || 6 ||

నేను చేయు దానముల ప్రభావము వలన కీర్తి ఎల్లెడల వ్యాపించినది. గురువు అనుగ్రహము వలన ప్రపంచమందలి సమస్త వస్తువులు నాచేతికి వచ్చినవి. కానీ మనస్సు గురువు యొక్క పాదపద్మములందు లగ్నము కానిచో ఏమి ప్రయోజనము?

న భోగే న యోగే న వా వాజిరాజౌ 
న కాంతాముఖే నైవ విత్తేషు చిత్తమ్ |
మనశ్చేన్న లగ్నం గురోరంఘ్రిపద్మే 
తతః కిం తతః కిం తతః కిం తతః కిమ్ || 7 ||

భోగమునందు-యోగమునందు-గుర్రాలు మొదలైన వాటి యందు-స్త్రీలయందు-ధనమునందు కోరిక లేదు. గురువు యొక్క పాదపద్మములందు మనస్సు లగ్నము కానిచో ఏమి ప్రయోజనము?

అరణ్యే న వా స్వస్య గేహే న కార్యే 
న దేహే మనో వర్తతే మే త్వనర్ఘ్యే |
మనశ్చేన్న లగ్నం గురోరంఘ్రిపద్మే 
తతః కిం తతః కిం తతః కిం తతః కిమ్ || 8 ||

 అరణ్య నివాసమునందు కానీ, స్వగృహనివాసమునందు కానీ, ఏ కార్యమునందు కానీ నా మనస్సు లేదు, అమూల్యమైన దానిని అది కోరుచున్నది. గురువు యొక్క పాదపద్మములందు మనస్సు లగ్నము కానిచో ఏమి ప్రయోజనము?

గురోరష్టకం యః పఠేత్పుణ్యదేహీ 
యతిర్భూపతిర్బ్రహ్మచారీ చ గేహీ |
లభేద్వాంఛితార్థం పదం బ్రహ్మసంజ్ఞం 
గురోరుక్తవాక్యే మనో యస్య లగ్నమ్ ||

  సన్యాసి-రాజు-బ్రహ్మచారి-గృహస్థుడు వీరిలో ఎవడైననూ ఈ గుర్వష్టకమును పఠించినచో పుణ్యాత్ముడగును. గురువు చేయు ఉపదేశములందు మనస్సు లగ్నము చేయువాడు పరబ్రహ్మరూపమైన వాంఛితార్థమును పొందును.

॥ ఇతి శ్రీ శంకరాచార్య కృతం గుర్వష్టకం సమ్పూర్ణమ్ ॥

Gurvashtakam